Otyłość już dawno przestała być kwestią kosmetyczną, ponieważ od 1997 roku została uznana przez WHO jako jednostka chorobowa (rozpoznanie wg ICD-10 E66). Według wspomnianej organizacji zdrowia, rozpoznanie otyłości ocenia się na podstawie parametru BMI, który ocenia stosunek masy ciała w kilogramach do wysokości liczonej w metrach do kwadratu. Oczywiście, nie jest to wskaźnik idealny, ponieważ osoba która ma bardzo dużo mięśni zafałszuje wynik. Dla zobrazowania, Pan Mariusz Pudzianowski, który waży 119 kg przy 1.86 wg podanego wzoru ma BMI 34.39, a więc wg wskaźnika jest na skraju otyłości II stopnia ( powyżej BMI >35 mamy otyłość II stopnia) co jest oczywiście bzdurą, jednak patrząc populacyjnie, BMI stanowi dobry wskaźnik , gdyż jest szybki i łatwo dostępny dla każdej osoby.
BMI – kalkulator online
Epidemiologia
Dane WHO pokazują, że od 1975 rok liczba otyłych do 2018 zwiększyła się aż trzykrotnie! Co więcej, obecnie 1.9 biliona osób na świecie ma nadwagę ( powyżej 18 roku życia) a ponad 650 milionów jest otyłych. To tak żebyście sobie Państwo mogli wyobrazić – cała populacja Europy bez Hiszpanii i Niemiec – ponieważ Europa ma na ten moment około 741 mln ludności.
Kolejne dane wśród dzieci są jeszcze bardziej alarmujące. Obecnie, aż 41 mln (trochę więcej niż populacja Polski) poniżej 5 roku życia ma nadwagę i otyłość natomiast w grupie starszej od 5-19 lat liczba ta urosła ponad 8-krotnie! [1]
Nie jesteś pewny czy Twoje dziecko ma nadwagę lub jest otyłe? Skorzystaj z siatek centylowanych dostępnych na stronie centrum zdrowia dziecka http://www.czd.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1717&Itemid=538. Obecnie
w Polsce mamy aż 14% otyłych dziewczynek oraz 20% otyłych chłopców [2].
Jakie są konsekwencje otyłości?
Wiele osób odpowiada – cukrzyca i nadciśnienie. Bardzo cieszy pewna świadomość społeczna na temat szkodliwości otyłości ale większość nie zdaje sobie sprawy jak bardzo nadmierna masa ciała wpływa na funkcjonowanie każdego z naszych układów od przewodu pokarmowego po nerwowy czy zwiększenie ryzyka nowotworów których to najbardziej się boimy.
Poniżej została przedstawiona tabela, którą przetłumaczyłam z opracowania umieszczonego na łamach Journal of American Association of Nurse Practitioners w 2017 roku.
Tabela 1. Stany chorobowe związane z otyłoscią. Źródło: Fruh SM. Obesity: Risk factors, complications, and strategies for sustainable long-term weight management. J Am Assoc Nurse Pract. 2017 Oct;29(S1):S3-S14
| Klasyfikacja | Stany chorobowe związane z otyłością |
| Nowotwory | Nowotwory jelita grubego, odbytu, pęcherzyka żółciowego, prostaty, jajników, endometrium, przełyku, trzustki, nerek oraz piersi po okresie menopauzy. |
| Zaburzenia sercowo-naczyniowe | Kardiomiopatia, nadciśnienie, przerost lewej komory, choroba naczyń wieńcowych, nadciśnienie płucne, dyslipidemia, zawał mięsnia sercowego, obrzęk limfatyczny |
| Problemy z przewodem pokarmowym | Choroby pęcherzyka żółciowego, choroba refluksowa, refluks przełykowy, niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD), ostre zapalenie trzustki |
| Problemy metaboliczne/endokrynologiczne | Cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny, oporność na insulinę, dyslipidemia |
| Problem mięśniowe/ortopedyczne | Zwyrodnienie stawów kręgosłupa/stawow biodrowych oraz kolanowych, zwyrodneinie stawów skokowych, ból stóp oraz kolan, zapalenie powięzi podeszwowej, |
| Problemy neurologiczne | Udar, demencja, idiopatyczne wewnątrzczaskowe nadciśnienie, neuralgia uciskowa |
| Problemy ginekologiczno-położnicze | Nadciśnienie indukowane ciążą, obumarcie płodu, niska masa urodzeniowa dziecka, przedwczesne urodzenie, zwiększenie ryzyka cesarskiego cięcia, zespół przedrzucawkowy, hiperglikemia na czczo, cukrzyca ciążowa, dystocja miednicy |
| Problemy Skórne | Hirsutyzm ( nadmierne owłosienie np. na rękach), zwiekszone ryzyko celullitis, |
| Problemy Psychologiczne | Depresja, lęk, zaburzenia osobowości, stygmatyzacja przez społeczeństwo |
| Problemy związane z układem oddechowym | Obturacyjny bezdech senny, zespół Pickwicka, zwiększone ryzyko infekcji układu oddechowego, astma, niedotlenienie, ryzyko zatoru tętnicy płucnej |
| Problemy Chirurgiczne | Zwiększone ryzyko komplikacji pooperacyjnych, zakrzepica żylna, zakażenie ran, zator płucny, pooperacyjne zapalenie płuc |
| Problemy związane z płodnością u kobiet | Brak owulacji, wczesne dojrzewanie, zespół policystycznych jajników, bezpłodność, hiperandrogenizm; |
| Problemy związane z płodnością u mężczyzn | Hipogonadyzm, zmniejszone libido, bezpłodność |
WAŻNE ! Otyłość jest również skorelowana ze zwiększeniem śmiertelności oraz krótszym przewidywalnym czasem przeżycia nawet od 5-10 lat [2].
Jak można walczyć?
Na początek zaleca się konsultację u wykwalifikowanego dietetyka, który będzie potrafił pogodzić dopasowane leki oraz choroby towarzyszące do planu żywieniowego. Następnie, jeśli modyfikacje żywieniowe są nieskuteczne zaleca się leczenie farmakologiczne i operacyjne. Obecnie mamy coraz więcej dostępnych metod operacyjnych od opaski zmniejszającej żołądek poprzez, założenie balona, operacje omijające, rękawową resekcję żołądka czy kończąc na najnowszej metodzie endoskopowej gastroplastyce żołądka, którą jako pierwszy wykonał w Polsce dr Aleksander Sowier. https://www.tvn24.pl/poznan,43/takiej-operacji-w-polsce-jeszcze-nie-bylo-zoladek-zmniejszali-przez-usta,772126.html
Obecnie razem dr Sowierem oraz innymi lekarzami ze szpitala im. Raszei stanowimy zespól, który może się pochwalić pierwszymi wynikami opublikowanymi w kwietniu na łamach Polskiego Przeglądu Chirugicznego (https://ppch.pl/resources/html/article/details?id=169545) oraz co najważniejsze wynikami naszych pacjentów w postaci lepszego samopoczucia, poprawionej glikemii czy spadku wartości lipidogramu. Osiągamy dobre wyniki ponieważ nasi pacjenci są pod stałą opieką. Wymagamy, aby regularnie robili badania mające na celu ocenę stanu odżywienia, parametrów gospodarki żelaza i innych.
W artykule opublikowanym przez Hruby i wsp. na łamach Pharmaeconomics w 2016 roku wskazuje się, że jeśli trendy sekularne się utrzymają, do 2030 rok na świecie będzie 38% osób z nadwagą oraz 20% z otyłością [3]. Statystyki są alarmujące tym bardziej, że jak już pokazałam wcześniej w artykule otyłośc nie jest tylko sprawą wyglądu ale również stanowi duże ryzyko zachorowania na różne jednostki chorobowe.
Bibliografia:
- WHO żródło: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight
- Fruh SM. Obesity: Risk factors, complications, and strategies for sustainable long-term weight management.J Am Assoc Nurse Pract. 2017 Oct;29(S1):S3-S14
- Hruby A, Hu FB. The Epidemiology of Obesity: A Big Picture. Pharmacoeconomics. 2015;33(7):673-89.
Linki użyte w artykule:
http://www.czd.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1717&Itemid=538