Tkanka kostna jest tkanką łączną, która dzięki zawartości w niej soli mineralnych w istocie podstawowej jest twarda, sztywna i wytrzymała. W jej skład wchodzą komórki: osteoblasty (tzw. komórki kościotwórcze), osteocyty (osteoblasty otoczone zmineralizowaną istotą międzykomórkową) i osteoklasty (tzw. komórki kościogubne, odpowiadające za niszczenie kości) oraz istota międzykomórkowa (organiczna i nieorganiczna) tworząca pozostałą część tkanki [2].
Najczęściej występującym wśród całej populacji uszkodzeniem kości jest złamanie, które dla sportowca oznacza wykluczenie z treningów i zawodów nawet na cały sezon. W przypadku zawodników piłki nożnej badania z udziałem młodzieży uprawiającej tą dyscyplinę sportu w wieku 15-19 lat wykazały, że zawodnicy ulegają kontuzjom podczas meczu niemal 2 razy częściej niż podczas treningu. Najczęściej, dotyczą one kończyny dolnej, w tym, aż 13% jej złamań [1].
Naprawa kości jest fizjologicznym procesem, w którym następuje zastępowanie uszkodzonych komórek kostnych nowymi, a tym samym odnowa biologicznych i mechanicznych właściwości do stanu sprzed urazu. Z fizjologicznego punktu widzenia proces ten obejmuje kilka faz odbudowy, m.in.: fazę zapalną – ta faza rozpoczyna się już w momencie urazu i trwa około 5 dni, fazę formowania kostniny miękkiej – ta faza rozpoczyna się po pierwszych dniach od urazu i trwa do kilku tygodniu, fazę formowania kostniny twardej.
Które produkty należy włączyć do diety podczas fazy I czyli unieruchomienia?
Bardzo dużo subtancji odżywczych odgrywa nieodzowną rolę w metabolizmie kostnym, stymulacji osteoblastogenezy, zmniejszeniu osteoklastogenezy oraz stanu zapalnego. Wykazano, że zawarte w diecie polifenole odgrywają pozytywną rolę w jakości kośćca działając poprzez zwiększenie kości beleczkowatej, całej masy kośćca oraz inhibicję resorpcji kośćca. Stres oksydacyjny, który jest spowodowany stanem zapalanym może być redukowany przez odpowiednią podaż związków antyoksydacyjnych. Istotną kwestią w podejściu żywieniowym u zawodnika po złamaniu jest wprowadzenie odpowiedniej ilości likopenu do diety, który zniesie poziom wskaźników obrotu masy kośćca. Kolejną grupą związków, którą należy uwzględnić w jadłospisie są karotenoidy, zwiększające formowanie się tkanki kostnej. Warto również zadbać o wyższą podaż witaminy C, która spowalnia różnicowanie się komórek prekursorowych w dojrzałych osteklastach oraz redukuje nadmierną resorpcję kości [3].
Istotnym elementem przy planowaniu strategii żywieniowej w tym przypadku będzie uzupełnienie jadłospisu w cynk. Wykazano, że pierwiastek ten jest wykorzystywany do różnicowania się osteoblastów oraz osteoklastów. Możliwe, że cynk zwiększa również stężenie osteoprotegeryny (OPG) w osteoblastach, będącej regulatorem przebudowy kości u zdrowego jak i chorego zawodnika [4]. Podczas zrastania kości, obecność cynku zwiększa aktywnosć fosfatazy alkalicznej (odpowiedzialnej za wapnienie powstających kości) oraz stymuluje produkcję osteokalcyny [3].
Zastanawiasz się, które produkty warto włączyć do diety i w jakich ilościach? Chcesz zmaksymalizować proces rekonwalescencji? – umów się na wizytę!
Od listopada możliwe również konsultacji online – telefon do rejestracji 792 705 051
Żródła
1. Bartosz Żołnowski, Lidia Wrona-Żołnowska, Magdalena Gębska i wsp. Urazowość młodzieży uprawiającej piłkę nożna w wieku 15-19 lat, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2013, 59,1-120-122).
2.Sawicki W., Malejczyk J., Histologia, wyd. PZWL, Warszawa 2012
3. Giganti MG., Tresoldi I, Masueli L. i wsp. Fracture healing: From basic science to role of nutrition, Frontiers in bioscience, June 2014, 1;19:1162-75
4. Stępień E., Badania kliniczne i doświadczalne w chorobach serca, płuc i naczyń. Osteoprotegeryna – proponowany nowy wskaźnik występowania chorób układu krążenia, Polish Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery, Marzec, 2012
Jeśli chcą Państwo doczytać informację dotyczące żywienia w trakcie rehabilitacji oraz zastosowania colostrum, zapraszam do zapoznania się z całym artykułem, który został opublikowany na łamach Współczesnej Dietetyki w styczniu 2017 roku. Autorem artykułu jest również mgr Natalia Główka – dietetyk sportowy z Warszawy.